Bankacılık sektörü için BDDK hamlesi ne anlam ifade ediyor?

BDDK Tavsiyesi ve Akabinde Kanuna Yeni Düzenleme

Nisan ayının başında BDDK’dan bankalara tavsiye niteliğinde bir yazı gitti. Metnin içeriğinde; kredinin gayesi dışında finansal getiri sağlamaya yönelik süreçlerde yahut vadesi gelmemiş gayri kredilerin kapatılması üzere durumların olmamasına azami çaba gösterilmesi uyarısı yan alıyordu.

Bu tavsiyenin akabinde gelen bugünkü düzenlemede de BDDK; Etkin Rasyosu tarifini yaptı. Bu formüle nazaran bankalar rasyoyu

halinde hesaplayacak. Her ay sonu itibariyle, o aya ait aylık ortalamasının mevduat bankaları için %100’ün; iştirak bankaları için %80’in altına düşmemesine BDDK tarafından karar verildi.

Formül Ne Manaya Geliyor?

Formülün hissede kısmı ile ilgili bankaların çok ziyade alternatifi yok; burada dikkate alınması gereken kısım aslında behre kısmı. Gelgelelim hakta ile ilgili dikkat edilmesi gereken husus şu: Yabancı Para Mevduat 1,25 ile çarpılıyor.  Burada esasen bankalara Faal rasyosunu yükseltmek için hakta özelinde bir seçenek sunuluyor. Dilek ederse banka YP mevduat tartısını TL mevduata kaydıracak yahut YP mevduat tartısından feragat etmek istemiyorsa TL mevduat olarak topladığı kısmı kendi bilanço ölçeğinde küçültecek.

Hak kısmında ise; Canlı Rasyosunu yukarıda tutabilmek ismine üç parametre önümüze çıkıyor. Bankalar rasyosunu yüksek tutabilmek için; ya şirketlere ve bireylere kredi verecek (Burada “Krediler” kalemine ait bir detay var. Mevcut verilmiş krediler içinde Takipteki Krediler hariç tutuluyor; yani Takipteki Krediler artarsa, rasyonun yükselmesi için yeni kredi verilmesi gerekecek), ya belirtilen kriterlere tutarlı menkul kıymet portföyünü büyütecek ya da TCMB ile swap yapacak. Gelgelelim Menkul Kıymetlerin 0,75 ile ya da TCMB ile yapılan para takasının(swap’ın) 0,5 ile çarpılmasına bakılacak olursa; BDDK’nın burada asıl kredileri gözettiği ortaya çıkıyor. Zira kredi vermek; menkul kıymet almak ya da swap yapmaktan daha direkt bir yolla Etkin Rasyosu’nu büyütmek mealine geliyor.

Canlı Rasyonun hissede kısmına biraz daha odaklanıldığında BDDK’nın özetle bu formülde bankaların eldeki nakdi boşta tutmasının da önüne geçilmesine çalışıldığını anlamaktayız.

Iştirak Bankaları’nın Ayrıcalığı Var Mı?

Tam olarak ayrıcalık denemez fakat; bu nispet iştirak bankaları için %80 olarak tutulmuş. Zira iştirak bankalarının menkul kıymet yelpazesi; mevduat bankalarınınki kadar geniş değil; bu bankalar Hazine’nin ihraç etmiş olduğu TL ve yabancı para cinsinden sukuklarla, altına dayalı kira sertifikalarını alabilmekteler. Temeldeki nema hassasiyeti ve işleyiş de mevduat bankalarının sahip olduğu repo imkanlarının hepsine sahip olmalarının önüne geçiyor. Bu yüzden BDDK bu ögeleri gözeterek Aktif  Rasyoyu mevduat bankalarına orantıyla düşük tutmakta.

Gizem Uzuner / BLOOMBERG HT ARAŞTIRMA